در دنیای امروز که شاهد تحولات چشمگیری در عرصه فناوری و اطلاعات هستیم، نظام‌های پرداخت نیز دستخوش دگرگونی‌های بنیادی شده‌اند. ظهور ارزهای دیجیتال و تمایل روزافزون جوامع به سمت تراکنش‌های الکترونیکی، بانک‌های مرکزی را بر آن داشته تا به دنبال راه‌حل‌هایی نوین برای پاسخگویی به این نیازها باشند. در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران نیز با رونمایی از “ریال دیجیتال” گامی مهم در جهت مدرن‌سازی نظام پرداخت خود مخصوصا در بازار سرمایه برداشته است.
ریال دیجیتال چیست؟
ریال دیجیتال، نوعی پول الکترونیکی است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صادر و پشتیبانی می‌شود. این پول همانند ریال رایج، دارای ارزش ذاتی بوده و می‌تواند برای انجام مبادلات و تراکنش‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوت ریال دیجیتال با ریال رایج:
- ماهیت: ریال دیجیتال ماهیت الکترونیکی دارد و به صورت فیزیکی وجود خارجی ندارد. در مقابل، ریال رایج به صورت اسکناس و سکه در دسترس است.
- قابلیت حمل: به راحتی و در هر مکانی قابل حمل و نقل است، در حالی که حمل و نقل حجم زیادی از اسکناس و سکه می‌تواند دشوار و مخاطره‌آمیز باشد.
- امنیت: از طریق فناوری‌های نوین رمزنگاری و بسترهای امن بانکی محافظت می‌شود، در حالی که اسکناس و سکه ممکن است در معرض سرقت یا جعل قرار گیرند.
- کارایی: تراکنش‌های ارز دیجیتال به سرعت و به صورت آنی انجام می‌شوند، در حالی که تسویه و پردازش تراکنش‌های نقدی می‌تواند زمان‌بر باشد.
- هزینه: تراکنش‌های ریال دیجیتال کارمزدی کمتر از تراکنش‌های نقدی دارند.
مزایای ریال دیجیتال:
- افزایش کارایی و سرعت تراکنش‌ها: ریال دیجیتال با حذف واسطه‌ها و بروکراسی‌های اداری، سرعت و کارایی تراکنش‌ها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- کاهش هزینه‌ها: استفاده از این نسخه از ریال به دلیل حذف نیاز به چاپ و توزیع اسکناس و سکه، هزینه‌های مربوط به نظام پرداخت را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
- افزایش شفافیت: تراکنش‌های ریال دیجیتالی به طور کامل ثبت و ضبط می‌شوند، که این امر به افزایش شفافیت و نظارت بر نظام پرداخت کمک می‌کند.
- دسترسی آسان: این ریال به راحتی و در هر مکانی قابل دسترسی است و می‌توان از طریق انواع دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن همراه، تبلت و رایانه شخصی از آن استفاده کرد.
- مبارزه با پولشویی: با توجه به ماهیت الکترونیکی و قابل ردیابی بودن آن، می‌تواند به طور موثری در مبارزه با پولشویی و جرائم مالی کمک کند.
موارد استفاده از ریال دیجیتال:
- خرید و فروش کالا و خدمات: می‌توان از این ریال برای خرید و فروش انواع کالاها و خدمات در فروشگاه‌ها، وب‌سایت‌های تجارت الکترونیکی و … استفاده کرد.
- پرداخت قبض و عوارض: پرداخت قبض‌های آب، برق، گاز، تلفن و … و همچنین پرداخت عوارض مختلف مانند عوارض آزادراه‌ها و … با استفاده از ریال دیجیتال به آسانی امکان‌پذیر است.
- انتقال وجه: می‌توان از ریال دیجیتال برای انتقال وجه به حساب‌های بانکی دیگران و یا کیف پول‌های الکترونیکی استفاده کرد.
- پرداخت حقوق و دستمزد: کارفرمایان می‌توانند حقوق و دستمزد کارکنان خود را به صورت دیجیتال پرداخت کنند.
- واریز و برداشت وجه از خودپرداز: می‌توان از طریق خودپردازهای مجهز به امکانات لازم، وجه نقد به ریال دیجیتال و یا بالعکس تبدیل کرد.
چالش‌های پیش روی ریال دیجیتال:
- آگاهی‌رسانی و آموزش: برای استفاده گسترده از ریال دیجیتال، لازم است که آگاهی عمومی در مورد این نوع پول الکترونیکی افزایش یابد و آموزش‌های لازم به مردم ارائه شود.
- زیرساخت‌های فنی: توسعه زیرساخت‌های فنی لازم برای پشتیبانی از تراکنش‌های ریال دیجیتال، از جمله شبکه‌های ارتباطی و پایگاه‌های داده، از جمله چالش‌های پیش روی این طرح است.
- مقبولیت عمومی: جلب اعتماد و پذیرش عمومی نسبت به ریال دیجیتال، از جمله عوامل کلیدی در موفقیت این طرح به شمار می‌رود.
جمع‌بندی:
ریال دیجیتال به عنوان گامی نوین در نظام پرداخت ایران، مزایای قابل توجهی از جمله افزایش کارایی
بازتاب این ارز دیجیتال ایرانی در برخی خبرگزاری های
بازتاب گسترده رایل دیجیتال در برخی خبرگزاری های که در ادامه به آن می پردازیم.
بازنشر ریال دیجیتال ایران در خبرگزاری تسنیم
تیتر خبر: ریال دیجیتال رونمایی شد
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در جلسه‌ای که با حضور رییس‌کل بانک مرکزی، اعضای هیئت عامل این بانک و مدیران عامل بانک‌ها برگزار شد، از ریال دیجیتال پرده‌برداری شد.
این پول الکترونیکی مشابه اسکناس، تعهد بانک مرکزی است.
با اقدامات بانک مرکزی و توسعه فاز آزمایشی در جزیره کیش، از تیرماه ۱۴۰۳ مشتریان شبکه بانکی می‌توانند بدون نیاز به پول نقد یا کارت‌های بانکی، با استفاده از کیف پول دیجیتال و اسکن بارکد تولیدشده توسط نرم‌افزارهای ارائه‌شده، خریدهای خود را انجام داده و یا به کیف پول دیگران وجه انتقال دهند.
محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، در این مراسم بیان کرد: ریال دیجیتال یک پروژه بسیار بزرگ است و ما جزو کشورهای برتر دنیا در زمینه بانکداری الکترونیک و شمولیت مالی هستیم.
وی افزود: ۹۳.۵ درصد از افراد بالای ۱۸ سال در ایران به خدمات بانکی و بانکداری الکترونیک دسترسی دارند. این امر در شرایط تحریم به دست آمده و هر ایرانی به‌طور میانگین روزانه ۵ تراکنش بانکی انجام می‌دهد.
محرمیان با اشاره به مشکلات پرداخت‌های خرد در صورت حذف اسکناس گفت: اگر برای حل این مشکل به چاپ اسکناس می‌پرداختیم، به عقب برمی‌گشتیم، بنابراین به سمت چاپ پول دیجیتال پیش رفتیم.
او افزود: این ریال محدود به پرداخت‌های خرد نیست و در آینده گام‌های بیشتری در این زمینه برداشته خواهد شد. مانند اسکناس است، با این تفاوت که شکل فیزیکی ندارد.
محرمیان ادامه داد: در جزیره کیش، بانک‌های ملت و تجارت دستگاه‌های پوز را تجهیز کرده‌اند و پرداخت در تاکسی‌ها با نزدیک کردن موبایل‌ها به هم یا اسکن QR انجام می‌شود.
او همچنین از رونمایی اعتبارسنجی در آینده نزدیک خبر داد و افزود: این پروژه به تدریج در تمامی بانک‌ها اجرایی خواهد شد.
مدیرعامل بانک ملت در این جلسه اعلام کرد که نرم‌افزار سکه و به‌پرداخت بانک برای ارائه خدمات دیجیتال به‌روز شده‌اند.
مدیرعامل بانک تجارت نیز اظهار داشت: این ریال یکی از اقدامات شاخص بانک مرکزی در این دوره است که در آینده آثار ارزشمندی خواهد داشت. وی افزود: شیوه‌های موجود تسویه‌ها را با تاخیر انجام می‌دهند، اما ریال به صورت آنی تسویه می‌شود و به همین دلیل جذابیت‌هایی برای مشتریان دارد.
ریال دیجیتال در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)
تیتر خبر: ریال دیجیتال همان اسکناس است/ اجرای طرح ریال آفشور با روسیه؛ به‌زودی
به گزارش خبرگزاری ایرانا رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که ریال دیجیتال همانند اسکناس است و بخشی از پایه پولی محسوب می‌شود. این ارز دیجیتال به بانک مرکزی کمک می‌کند تا نظارت و جمع‌آوری اطلاعات در حوزه پرداخت را بهبود بخشد.
در آیین رونمایی و اجرای آزمایشی ارز دیجیتال در جزیره کیش، محمدرضا فرزین بیان کرد که انتخاب کیش به دلیل پیشرو بودن این منطقه آزاد در حوزه فناوری بوده است. در این مرحله، پرداخت‌ها با استفاده از کیو آر کد انجام می‌شود و در آینده به سمت NFC حرکت خواهد کرد.
فرزین اظهار داشت که ایران در حوزه بانکداری الکترونیک و شمولیت مالی جزو کشورهای پیشرو است و بیشتر مردم به خدمات بانکی الکترونیکی دسترسی دارند. او افزود که حجم اسکناس و مسکوک در کشور به یکی از کمترین نسبت‌ها در دنیا رسیده و تقریباً در همه جای کشور امکان پرداخت الکترونیک فراهم است.
وی همچنین اشاره کرد که ریال دیجیتال در بستر دفترکل (DLT) پیاده‌سازی شده که نظارت بر پرداخت‌ها را بهبود می‌بخشد و به کیف پول افراد واریز می‌شود. این اقدام به توسعه اقتصاد دیجیتال و کاهش آثار تحریم کمک می‌کند.
فرزین اعلام کرد که ایران در مرحله آزمایشی ریال دیجیتال قرار دارد و پس از اتمام این مرحله، وارد مرحله عملیاتی خواهد شد. همچنین طرح ریال آفشور با روسیه به‌زودی اجرایی می‌شود.
در زمینه توسعه خدمات دیجیتال، بانک مرکزی به دنبال ایجاد سامانه‌های متمرکز در حوزه ارز و نظارت است. سامانه ارز توافقی و سایر سامانه‌های مرتبط نیز به‌زودی راه‌اندازی خواهند شد.
همچنین تمامی مشتریان شبکه بانکی تحت پوشش اعتبارسنجی قرار خواهند گرفت و ۱۲ بانک به سیستم چک دیجیتال متصل شده‌اند که به‌زودی به سایر بانک‌ها نیز توسعه خواهد یافت.
استفاده از ریال دیجیتال در بازار سرمایه گذاری ملکی می تواند خرید و فروش را سریعتر در پلتفر های سرمایه گذاری افزایش دهد.
