تعریف اموال غیر منقول

در قانون مدنی ایران اموال به دسته های زیر تقسیم می شوند.

• اموال منقول
• اموال غیر منقول
• اموال بدون مال (مجهول المالک)

در ادامه به تعریف اموال غیر منقول می پردازیم.

تعریف اموال غیر منقول در قانون

تعریف اموال غیر منقول در قانون مدنی (ابتدای مواد 12 تا 18) آورده شده است. در ماده 12 اینگونه بیان شده است که اموال غیر قابل نقل جزو اموال غیر منقول محسوب می شوند. در واقع اموالی که نقل آنها موجب خرابی و خسارت شود جزو مال غیرمنقول تلقی می شوند.

در ماده 13 نیز آورده شده که اراضی و ابنیه و هر چه که در بنا منصوب و جزو آن محسوب می شود غیرمنقول است. همچنین تمامی مصالح و موادی که در آن بنا استفاده شده باشد.

در ماده 14 که کمی جای بحث دارد ذکر شده است اموالی مثل آینه، مجسمه و … که در بنا یا زمین به کار رفته باشد و به سبب نقل موجب خرابی خود یا محل آن می شوند مال غیرمنقول است.

در ماده 16 نیز ذکر شده تمامی درختان و موارد دیگر که در زمین کاشته شده است تا زمانی که بریده یا کنده نشده، مال غیرمنقول هستند.

در ماده 17 قانون مدنی ذکر گردیده که حیوانات و اشیای مورد استفاده برای زراعت در باغات و زمین های زراعی جزو اموال غیرمنقول به شمار می روند. البته بررسی و تشخیص این موضوع بر عهده محاکم است زیرا ممکن است جزئیات زیادی داشته و محل اختلاف باشد. در ماده 18 نیز به این موضوع اشاره شده که حقوقی از قبیل حق انتفاع، حق ارتفاق و مواردی نظیر دعوای خلع ید و نظیر آن تابع و مشمول قوانین اموال غیرمنقول می شوند.

انواع مال غیرمنقول و مثال هایی در مورد آن

مال غیر منقول یعنی از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود؛ اعم از اینکه غیرمنقول ذاتی یا اکتسابی باشد، اموال غیر منقول به چهار دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

• غیر منقول ذاتی: تنها چیزی که به حکم طبیعت و بی آنکه انسان در آن دخالت داشته باشد وضع ثابت دارد
• غیر منقول بر اثر انسان: این نوع اموال دارای ۳ ویژگی هستند؛ 1. ذاتا منقولند.  2.در زمین یا ساختمان بکار رفته اند. 3.نقل آنها از محل خود موجب نقص یا خرابی در خود آنها یا محل آنها خواهد بود.
• غیر منقول حکمی: بعضی از اشیاء منقول مانند تراکتور با آن که ذاتا منقول هستند ولی چون اختصاص به امور زراعت و آبیاری دارند از حیث صلاحیت محاکم و توقیف اموال در حکم غیر منقول می باشند.

زمانی می توانیم به این اموال غیر منقول حکمی بگوییم که شرایط زیر با هم همراه باشد:
الف) زمین و اشیا و ادوات کشاورزی دارای یک مالک باشد پس اگر هر کدام مالک جداگانه داشته باشد را شامل نمی شود.
ب) اشیا و حیوان باید برای زراعت اختصاص پیدا کرده باشد.
پ) وجود این اموال برای زراعت لازم وضروری باشد.
ت) این اموال ذاتا منقول باشند.

• غیر منقول تبعی: به حقوق و دعاوی که تنها نسبت به اموال غیر منقول قابل طرح هستند غیر منقول تبعی می گویند. بنابراین حقوق راجع به اموال غیر منقول قابل طرح عبارتند از: حق ارتفاق، حق حریم، حق شفعه، حق سرقفلی، حق تحجیر

همانطور که گفته شد بخش قابل توجهی از اموال غیرمنقول به دارایی های املاکی مربوط می شود. حال اگر از تخریب ملک، مصالحی مانند آجر و فولاد و … استخراج شود این موارد به اموال منقول تبدیل می شوند. باید در نظر گرفت که تا زمان تخریب قانونی ملک، مصالح مورد استفاده قابلیت تغییر ماهیت ندارند.

قرارداد نویسی اموال غیر منقول

همانطور که در مقاله (قرارداد نویسی املاک) از اهمیت قرارداد اموال غیر منقول گفته شده است. نکاتی در مورد قرارداد نویسی املاک که جزء اموال غیر منقول شناخته شده اشاره کردیم که خواندن آن نه تنها برای مشاورین املاک بلکه برای عموم الزام آور است.