آیا قصد سرمایه‌گذاری یا خرید در یک شرکت تعاونی را دارید؟
آیا نگران تخلف تعاونی هستید یا از عملکرد آن ناراضی بوده‌اید؟
در این مقاله، به تمام سؤالات شما در مورد شکایت از تعاونی، قوانین فعالیت، روش‌های قانونی پیگیری و تخلفات رایج پاسخ می‌دهیم.
تخلف تعاونی چیست؟
تخلف تعاونی به هرگونه عمل خلاف مقررات، خارج از اساسنامه و بدون مجوز قانونی گفته می‌شود که توسط هیئت‌مدیره یا اعضای تعاونی انجام شود.
مهم‌ترین نشانه‌های تخلف تعاونی:
- فعالیت در خارج از استان بدون مجوز فرااستانی
- انجام پروژه‌هایی خارج از حوزه فعالیت اساسنامه
- نداشتن شفافیت مالی و عدم ارائه تراز مالی به اعضا
- عدم برگزاری مجامع عمومی طبق قانون
- رفتارهای انحصارگرایانه هیئت‌مدیره
- عدم پاسخگویی به شکایت اعضا
- تخلف تعاونی یعنی عدم رعایت اساسنامه، اخذ مجوز غیرقانونی یا فعالیت خارج از حوزه مجاز.
- همچنین مواردی مانند اختلاس، تضاد منافع، سهل‌انگاری مالی و غیربرگزاری مجامع نیز تخلف محسوب می‌شوند takniksabt.ir.
| نوع تخلف | توضیح |
|---|---|
| فعالیت غیرمجاز | خارج از مجوز ثبت‌شده در اساسنامه یا جغرافیای غیرمجاز |
| پنهان‌کاری مالی | عدم ارائه صورت‌حساب، تراز مالی یا تقسیم سود |
| حذف مشارکت اعضا | تصمیم‌گیری بدون رأی‌گیری یا دعوت‌نامه مجمع |
| عدم رعایت اصول شفافیت | مخفی‌کردن قراردادها، معاملات یا دارایی‌های شرکت |
قوانین فعالیت شرکت‌های تعاونی
طبق قانون شرکت‌های تعاونی (مصوب مجلس)، هر تعاونی موظف است:
- فقط در استان محل ثبت فعالیت کند (مگر با مجوز فرااستانی)
- صرفاً در حوزه‌ای که در اساسنامه‌اش آمده، فعالیت کند
- مجوز فعالیت رسمی از وزارت تعاون دریافت کرده باشد
- سالانه حداقل یک مجمع عمومی برگزار کند
- گزارش مالی شفاف در اختیار اعضا بگذارد
📌 یادآوری مهم:
بر اساس ماده ۱۰ قانون تأسیس شرکت‌های تعاونی، هیچ تعاونی بدون مجوز فرااستانی حق ندارد خارج از استان ثبت‌شده فعالیت کند.
جهت استعلام این قانون سایت قوانین تعاون وزارت کشور را باز کرده و در کادر مربوط به جستجو کلمه حوزه فعالیت را جستجو کنید.
• قوانین انتخابات و بازرسی
- شکایت نسبت به انتخابات باید حداکثر ۵ روز کاری پس از مجمع ثبت شود و نتیجه آن در ۱۰ روز اعلام شود iccnezarat.ir.
- رسیدگی به تخلفات اعضا، مدیران و بازرس از طریق دستورالعمل رسیدگی به شکایات انجام می‌شود.
از کجا بفهمیم یک تعاونی مرتکب تخلف شده؟
برای شناسایی تعاونی مشکوک، به موارد زیر توجه کنید:
- آیا پروژه‌ای خارج از استان محل ثبت ارائه می‌دهد؟
- آیا مدارک رسمی، مجوز و اساسنامه را در اختیار می‌گذارد؟
- آیا مجمع عمومی تشکیل داده؟
- آیا امکان مشاهده سوابق مالی و هزینه‌کردها فراهم است؟
📊 جدول بررسی اولیه تعاونی قبل از همکاری
| آیتم بررسی | نتیجه قابل قبول |
|---|---|
| ارائه مجوز فعالیت رسمی | بله – قابل استعلام از وزارت تعاون |
| مشخص بودن حوزه فعالیت | بله – در اساسنامه درج شده باشد |
| محدوده جغرافیایی شفاف | بله – باید مطابق ماده ۱۰ قانون باشد |
| در دسترس بودن صورت‌های مالی | بله – حداقل یک بار در سال |
روش‌های شکایت از شرکت تعاونی
اگر تعاونی مرتکب تخلف شد، می‌توانید با مراحل زیر اقدام کنید:
مراحل شکایت قانونی
- شکایت کتبی به بازرس یا هیئت‌مدیره تعاونی
- ارجاع به وزارت تعاون یا سامانه جامع تعاون
ورود به سامانه: taavon.mcls.gov.ir - ارجاع پرونده به داوری در اتاق تعاون
- شکایت قضایی در دادگاه (در صورت خسارت جدی یا جرم مالی)
📊 جدول مسیر شکایت بر اساس شدت تخلف
| نوع تخلف | مرجع رسیدگی اولیه | در صورت بی‌نتیجه بودن |
|---|---|---|
| تخلفات داخلی/اداری | بازرس یا اتحادیه | وزارت تعاون یا اتاق تعاون |
| تخلفات مالی یا کلاهبرداری | وزارت تعاون | دادسرا یا دادگاه عمومی |
| عدم رعایت اساسنامه | اتحادیه یا اداره تعاون محل | مراجعه به هیئت داوری یا قضایی |
🧾 مدارک لازم برای شکایت از تعاونی
برای شروع شکایت رسمی، داشتن این مدارک ضروری است:
- کپی قرارداد یا رسیدهای پرداخت
- تصویر مجوز فعالیت یا اساسنامه تعاونی
- هرگونه مدرک اثبات تخلف (صورت‌جلسه، پیام، فیش واریزی)
- اسناد عدم پاسخگویی به نامه یا درخواست رسمی
✅ نکات مهم قبل از همکاری با تعاونی‌ها
قبل از همکاری یا سرمایه‌گذاری:
- ✔️ مجوز رسمی و اساسنامه را درخواست کنید
- ✔️ پروژه و حوزه فعالیت را تطابق دهید
- ✔️ بررسی کنید در کدام استان ثبت شده‌اند
- ✔️ از سوابق شکایت یا تخلف قبلی مطلع شوید
- ✔️ از وب‌سایت‌های معتبر مثل sarmayesazan.com استفاده کنید
🔗 لینک‌های داخلی پیشنهادی
- تحقیق از شرکت تعاونی – پایگاه خبری سرمایه سازان
- میز خدمت تعاون – وب سایت سرمایه‌سازان
- سامانه شکایت مردمی – وب سایت رسمی وزارت کشور
- قوانین بخش تعاون – وب سایت سرمایه سازان
- اصل 44 قانون اساس – وب سایت سرمایه سازان
- لیست تعاونی های مسکن – وب سایت سرمایه سازان
- لیست اتحادیه های تعاونی – وب سایت سرمایه سازان
جمع‌بندی نهایی
اگر با یک تعاونی همکاری می‌کنید یا قصد سرمایه‌گذاری دارید:
- حتماً مدارک قانونی آن را بررسی کنید
- با نشانه‌های تخلف آشنا باشید
- در صورت مشاهده رفتار غیرقانونی، مسیر شکایت را طی کنید
- از منابع معتبر مانند وزارت تعاون و سایت‌های تخصصی مثل “سرمایه‌سازان” برای تحلیل استفاده کنید
