این روز ها داشتن مسکن برای اقشار کم درآمد جامعه معضلی است که تقریبا از چند دهه گذشته دامنگیر دهک پایین جامعه شده این روز ها قیمت مسکن آنقدر بالا رفته که تقریبا 40 برابر حقوق سالانه کارمندان یا کارگران که دارای درآمد ثابتی هستند می باشد، از این رو تقریبا به یک آرزوی دست نیافتنی تبدیل شده است، آیا با این توصیف اقشار مذکور نباید به مسکن خود برسند؟ از سال 1371 که وزرات خانه تعاون جمهوری اسلامی تاسیس شد. فعالیت های خود را برای جلوگیری از این ای معضل به عنوان بخش تعاونی مسکن آغاز کرد. که در ادامه به تعریف تعاونی مسکن می پردازیم.
تعریف تعاونی مسکن
تعاونی مسکن یک شخصیت حقوقی تشکیل شده از گروهی از افراد که عموماً دارای امکاناتی محدود هستند و به لحاظ شکل مسکن، نیازهای مشترکی دارا می باشند که آن را با داشتن سرپناه را در کنار همکاری مشترک خود محقق میدانند. در چنین شراکتی (تعاونی) عضویت مشارکت اعضاء داوطلبانه بوده و در زمینه تاسیس سرمایه مورد نیاز شرکت ،سرمایه اعضا تقریبا یکسان میباشد.
تعریف تعاونی مسکن به عبارتی دیگر، تهیه زمین و ساختمان و خانه و آپارتمان های مسکونی و واگذاری آنها بصورت نقد یا اقساط به اعضای خود می باشد.
تاریخچه تعاونی مسکن
قدمت فرهنگ تعاون در ایران به هزاران سال قبل برمی گردد و با سبک زندگی ایرانیان آمیخته است. با این حال اولین قوانین تعاونی در سال های1303 و 1304 تصویب شد.در ابتدا دو نوع شرکت تعاونی تولید و مصرف پا به عرصه ظهور گذاشتند . در سال 1314 اولین تعاونیها در جهت واگذاری زمینهای کشاورزی و حمایت از آنها شکل گرفت در جامعه ایران شرکت تعاونی مسکن در سال 1331 از طریق کارکنان شرکت ملی نفت تاسیس و متعاقباً شرکتهای دیگر تعاونی مسکن ایجاد شدند.
در سال 1371 وزارت تعاون تاسیس شد. بررسی شرکتهای تعاونی تحت پوشش وزارت تعاون از بدو تاسیس تا پایان آذرماه 1377 به تفکیک نوع گرایش یا رشته فعالیت اصلی آنها نشان میدهد که از مجموع 44710 شرکت تعاونی در کل کشور، 28.8 درصد در زمینه تامین نیاز مصرفکنندگان ( تعاونیهای مصرف ) فعالیت میکنند و رتبه اول را به عهده دارند. پس از آن « تعاونیهای مسکن » با 18.6 درصد در رتبه دوم، تعاونیهای کشاورزی با 15.1 درصد در رتبه سوم و تعاونیهای صنعتی با 11.8 درصد در مقام چهارم قرار دارند.
شکل گیری تعاونی مسکن
اول به این نکته اشاره کنیم که از نگاه قانون تعاونی مسکن به منظور تهیه زمین و ساختمان و خانه و آپارتمان های مسکونی و واگذاری آنها بصورت نقد یا اقساط به اعضای خود تشکیل می شود . در ادامه اختیارات دیگری از قبیل اجرا و نگهداری نیز به آن داده شده که ما بطور خلاصه بدان اشاره کردیم اما بطور کلی تعاونی مسکن میتواند توسط شخص یا اشخاصی به منظور ساخت یک ساختمان از ابتدا که شامل تهیه زمین ، اخذ مجوزات تا مراحل پایانی تشکیل میشود.
حال میتوان نتیجه گرفت که یک تعاونی میتواند توسط عده ای که هم صنف ، هم محله ، همکار تشکیل شود و نام هایی مانند تعاونی مسکن ستایش مسکن ایرانیان شامل عده ای که تشکیل تعاونی داده اند سپس از بین خود شخص یا اشخاصی را به عنوان مدیر عامل و هیات مدیره انتخاب کرده و مدیریت تعاونی برای مدیریت پروژه به آنها می سپارند.
اهداف تعاونیهای مسکن
طبق فرمایشات مقام معظم رهبری با رویکرد کاهش نقش دولت در اقتصاد و افزایش نقش بخش غیردولتی، با اولویت بخش تعاون، در سه بند «الف»، «ب» و «ج» با محوریت حضور مردم در اقتصـاد، به رؤسای قوای سهگانه ابلاغ فرمودند. (مطلب کامل)
با هدف تامین مسکن برای اعضا و گروههای کم درآمد و توسعه بخش تعاونی و به منظور جلوگیری از سوء مدیریت و مبارزه با عوامل سوداگر و توزیع عادلانه امکانات و تقویت انگیزه خودیاری و همکاری متقابل و ایجاد امکانات و تسیهلات بیشتر در امور مربوطه به ساخت واحدهای مسکونی ارزان قیمت به منظور تحقق اصل 31 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای تمام یا قسمتی از امور مندرج ذیل تشکیل شدهاند:
- تهیه زمین و احداث خانه و آپارتمانهای مسکونی و واگذاری خانهها و آپارتمانها، نقدا یا به اقساط به اعضا و همچنین ایجاد تاسیسات عمومی مورد استفاده مشترک آنان.
- تهیه زمین با کاربری مناسب از منابع مجاز به منظور احداث مسکن و فعالیتهای ساختمانی در زمینه ساخت اماکن تجاری، اداری، آموزشی، مذهبی، درمانی، ورزشی، شهرکسازی اجرای پروژههای تاسیساتی و نظیر آنها مستقلا و یا با استفاده از خدمات موسسات تخصصی و پیمانکاری ذیربط با رعایت ضوابط قانونی و قراردادهای منعقده با منابع واگذارنده زمین، سرمایهگذاران، متقاضیان و اشخاص حقیقی و یا حقوقی طرف قرارداد شرکت.
- خرید واحدهای مسکونی آماده و یا نیمه تمام و تکمیل و فروش و یا اجاره دادن آنها به اعضاء.
- واگذاری واحدهای مسکونی ملکی شرکت به صورت اجاره به اعضاء.
- انجام خدمات نقشهکشی، معماری و مهندسی برای اعضاء و نظارت در ساختمان متعلق به آنها.
- انجام تعمیرات ساختمانهای ملکی اعضا و یا اقدامات مربوط به لولهکشی و کابلکشی و سیمکشی و ایجاد دستگاههای تهویه و حرارت مرکزی.
- نگهداری و اداره ساختمانها و تاسیسات و خدمات عمومی مربوطه.
- انجام فعالیتها و امور دیگری که در قوانین و مقررات بخش تعاونی پیشبینی شده است.
حقوق اعضای تعاونی مسکن (حقوق و تكاليف اعضاء)
مهمترين وظايف و مسئوليت های عضویت در تعاونی مسکن به شرح زير می باشد:
- تأمين سرمايه تعاونی از طريق پرداخت ارزش سهام خريداری شده
- رعايت قوانين، مقررات و اساسنامه تعاونی
- شركت در مجامع عمومی عادی و فوق العاده و مشاركت فعال در تصميم گيری و انتخاب مديران و بازرسان تعاونی
- نظارت در كليه امور تعاونی
- عمل به تعهداتی كه به موجب قوانين و مقررات و قراردادهای فی مابين با تعاونی به عهده عضو گذاشته شده است.
- عدم ارتكاب اعمالی كه موجب زيان مادی به تعاونی شود ، و اعمالی كه به حيثيت و اعتبار تعاونی لطمه وارد كند.
- مسئوليتهای مالی به ميزان سهام آنان مگر اينكه در قرارداد ترتيب ديگری شرط شده باشد.
- عدم رقابت ناسالم با تعاونی.
نتیجه گیری
همانطور که در این مقاله ذکر شد، در ایران تعاونی های مسکن با هدف تامین مسکن برای اعضا و گروههای کم درآمد و توسعه بخش تعاونی و به منظور جلوگیری از سوء مدیریت، مبارزه با عوامل سوداگر، توزیع عادلانه امکانات و تسیهلات بیشتر در ساخت واحدهای مسکونی ارزان قیمت به منظور تحقق اصل 31 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای تمام یا قسمتی از امور تشکیل شد.
هر کدام از موارد بالا در انتخاب تعاونی مسکن خوب که دارای پروژهای مناسب سرمایه گذاری می باشند تنها به نتیجهگیری شما از نوع سرمایه گذاری با توجه به سرمایه خود و ریسک پذیری شما دارد. پیشنهاد ما به شما این است که حتما تعاونی مسکنی را انتخاب کنید که تعهدات مشخص را در قرارداد خود ذکر کند، زمین سند در حال ساخت را دراختیار شما قراردهد و مهمترین آنها تعهد به تحویل سند میباشد که این یعنی سازنده بطوری عملیات ساخت را انجام دهد که مشکلی از بابت اخذ مجوزات مربوطه برای دریافت سند نباشد.